Waag Futurelab, Grip op eigen gegevens
In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft Waag Futurelab onderzoek gedaan naar de bestaande instrumenten die ter beschikking staan van burgers om controle te hebben over het delen en gebruik van persoonsgerelateerde gegevens. Waag werd gevraagd na te gaan welke functies de instrumenten hebben, op welke gegevens ze kunnen worden toegepast en welke vormen van toegang tot gegevens ze bieden voor burgers. Het onderzoek maakt deel uit van het nationaal Actieplan Open Overheid 2023-2027.
Inzichten
- Burgers worden geconfronteerd met een jungle aan instrumenten die hen ‘grip’ moeten geven op hun data.
- Instrumenten besteden selectief aandacht aan sommige AVG-rechten (niet aan alle)
- Tot nu toe staat het versoepelen van bureaucratische processen centraal en niet de kwaliteit van de diensten
- Onduidelijke technische en juridische randvoorwaarden beperken de implementatie van instrumenten voor dataportabiliteit
Aanbevelingen
- Ontwikkel instrumenten die het voor burgers mogelijk maken om meer data rechten uit te oefenen
- Stel de kwaliteit van dienstverlening centraal, en niet de digitalisering daarvan.
- Ontwikkel kader voor gegevensuitwisseling die een gelijkwaardige machtsverhouding tussen burgers en overheid ondersteunen
Casestudies
Eén van de doelen van dit onderzoek was om te begrijpen welke mogelijkheden en uitdagingen belanghebbenden ervaren bij de ontwikkeling van instrumenten. Dit is van belang om te begrijpen welke infrastructurele, organisatie- en wettelijke factoren de
functionaliteiten van instrumenten beïnvloeden en daarmee de mogelijkheden voor ‘grip’ op persoonsgegevens beïnvloeden.Op basis van interviews en documentenanalyse zijn casestudies uitgevoerd naar drie instrumenten waarmee burgers grip kunnen houden of krijgen op gegevens die de overheid over hen verwerkt: de MijnGegevens-app van MijnOverheid, de app Yivi en de app Ockto.
Alle tools in beeld gebracht
Een visualisatie van alle tools staat op grip-op-eigen-gegevens.waag.org.