Update #1 Actieplan Open Overheid 2023 - 2027

We zitten midden in de opstartfase. Dat betekent dat we volop bezig zijn met het organiseren van de capaciteit voor deze opgave en nadenken over hoe we tot een goed en passend ontwerp komen dat aansluit op de behoefte van de Amsterdammer. We hebben een eerste projectleider geworven voor de doorontwikkeling van het virtuele openbaarheidscentrum: open.amsterdam en de werving van een tweede projectleider voor het fysieke openbaarheidscentrum staat op de planning. We stellen een team samen met wie we deze opgave gaan realiseren. Ook onderzoeken we hoe we de Amsterdammer goed kunnen betrekken bij het ontwerp en de ideeën van het openbaarheidscentrum. Een mooi moment dat op de planning staat voor ons is maandag 11 december. Dan houden wij in het kader van de Digital Rights Day het symposium ‘Open deuren! Een open gemeente voor alle Amsterdammers’, waarbij we met ambtenaren en experts in gesprek gaan over wat een open overheid nu eigenlijk betekent. En over de ideeën en ontwikkelingen rondom ons openbaarheidscentrum en open.amsterdam en hoe we hier de Amsterdammer goed bij kunnen betrekken.

3. FAIR Woo dossiers

Actiehouder: Universiteit van Amsterdam
In samenwerking met: Ministerie van BZK, Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI), VNG, IPO, Waterschappen, IMI, Open State Foundation, Nationaal Archief, Open webconcept
Looptijd: september 2023 - december 2024

We hebben een methode ontwikkeld om de vindbaarheid en toegankelijkheid van PDF's die op het web gepubliceerd worden te bepalen. Die is als eerste losgelaten op bijna 8.000 beslisnota's. Na verdere fine-tuning gaan we die inzetten op de stukken vrijgegeven na een Woo-verzoek. Die verzoeken zijn we nu grootschalig aan het verzamelen uit allerlei bestuurslagen. Bewustmaking over FAIR publiceren van Woo-stukken is gedaan via een lezing op de kick-off van de nieuwe WobCovid site van VWS op 7 september, via de blogs op wooverheid.nl en via onze wetenschappelijke publicaties.

4. Open standaarden

Actiehouder: Forum Standaardisatie
In samenwerking met: Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO)
Looptijd: september 2023 - november 2027

• Monitor Open Standaarden

Monitor Open Standaarden 2022 is klaar en te vinden op de website van het Forum Standaardisatie.

De Monitor Open Standaarden 2023 is bijna klaar. Het concept staat voor de vergadering van het Forum Standaardisatie is vanaf december 2023 te vinden bij de vergaderstukken van het Forum Standaardisatie. 

• Meting Internet en Veiligheidsstandaarden (IV-meting)

De IV- meting januari 2023 staat hier: Meting Informatieveiligheidstandaarden | Forum Standaardisatie

De eerste bevindingen van de meting van IV-meting van juli 2023 zijn besproken in de vergadering van het Forum Standaardisatie van 27 september 2023. Naar verwachting zal deze meting ook in december 2023 toegevoegd worden aan de openbare vergaderstukken van het Forum Standaardisatie.

Evenement open overheid en open technologie

De voorbereiding verloopt met behulp van de Open State Foundation. Waarschijnlijk worden het verschillende bijeenkomsten waarbij we aanhaken bij evenementen die al door anderen worden georganiseerd. Om te beginnen tijdens een learning table op het ECP Jaarfestival op 16 november 2023 met de titel: de O van openheid en open technologie.

5. Meerjarenplan Openbaarheid en Informatiehuishouding

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: Rijksoverheid en medeoverheden
Looptijd: september 2023

Het Meerjarenplan Openbaarheid en Informatiehuishouding beschrijft hoe de Rijksoverheid haar digitale overheidsinformatie duurzaam toegankelijk gaat maken, zodat deze beter vindbaar en doorzoekbaar is. Het bevat zowel een langetermijnvisie als concrete stappen die op korte termijn worden gezet. Verzending van het Meerjarenplan Openbaarheid en Informatiehuishouding aan de Eerste en Tweede Kamer volgt in het najaar van 2023.

6. Informatiepositie van burgers in geschillen met de overheid

Actiehouder: Universiteit Leiden
In samenwerking met: Ministerie van JenV, Ministerie van BZK, IMI
Looptijd: oktober 2023 - juni 2024

Het eerste deel van het project bestaat uit het in kaart brengen van (juridische) literatuur over knelpunten die bestaan in de informatiepositie van burgers in het bestuursprocesrecht. Dit literatuuronderzoek is thans in de inventariserende fase.

7. Open parlement

Actiehouder: ProDemos
In samenwerking met: Relevante partners
Looptijd: september 2023 - december 2026

In 2023 hebben tot en met het derde kwartaal in totaal ongeveer 55.000 scholieren en studenten, waaronder ongeveer 5.500 mbo-studenten, een bezoek gebracht aan politiek Den Haag, en deelgenomen aan het educatief programma van ProDemos.

Het Bezoekerscentrum van ProDemos heeft in diezelfde periode ruim 12.000 bezoekers mogen rondleiden. Met familierondleidingen maken we de drempel lager voor mensen die niet uit zichzelf een grote interesse hebben voor politiek.

Op scholen geeft ProDemos onder ander gastlessen. Tot 1 oktober 2023 hebben 9.662 mbo-studenten en 4.740 vo-scholieren deelgenomen aan een gastles. We verwachten, mede door de aankomende Tweede Kamerverkiezing, in het 4^e kwartaal nog eens 7.000 mbo-studenten en bijna 6.000 vo-scholieren een gastles te mogen geven.

ProDemos schenkt aandacht aan het bereiken van mensen die minder makkelijk meedoen aan onze democratie en rechtsstaat. Zo maakten we bij de afgelopen Provinciale Statenverkiezing voor mensen die moeite hebben met lezen een Verkiezingskrant in gewone taal en boden we voor mensen met een licht verstandelijke beperking onder de titel Stem jij ook? Activiteiten en een speciale Verkiezingskrant aan. Voor de aankomende Tweede Kamerverkiezing zetten we deze middelen weer in.

8. Burgerparticipatie versterken met digitale tools

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: ICTU
Looptijd: september 2023 - december 2025

Per 1 november is de eConsultatietool Pol.is technisch gereed, maar nog niet publiek toegankelijk. Het ministerie van BZK werkt verder aan de ontwikkeling van de tool voor gebruik op nationaal niveau.

9. Invoeringstoets Woo

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: Andere ministeries, bestuursorganen en medeoverheden, Adviescollege Openbaarheid & Informatiehuishouding (ACOI), de Regeringscommissaris Informatiehuishouding, Hoge Colleges van Staat, en Woo verzoekers
Looptijd: september 2023

De Woo-invoeringstoets is in volle gang. Een extern onderzoeksbureau (SEO Economisch Onderzoek) is bezig om de knelpunten en de best practices van de Woo in kaart te brengen onder begeleiding van een begeleidingscommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van zowel gebruikers als van bestuursorganen. Het onderzoeksbureau is in juni gestart met het voeren van verkennende gesprekken met verschillende partijen wiens input ze hebben meegenomen in de verschillende enquêtes voor uitvoerders en gebruikers. Op dit moment legt het onderzoeksbureau de laatste hand aan verdiepende interviews met verschillende partijen betrokken bij de Woo. Naar aanleiding hiervan worden ook voorbereidingen getroffen voor een participatief evenement waaraan vertegenwoordigers van bestuursorganen, journalisten, wetenschappers en andere Woo-specialisten zullen deelnemen. Tijdens dit evenement zal in gezamenlijkheid vanuit verschillende perspectieven vooruit worden gekeken naar mogelijke (toekomst) scenario’s voor de Woo. Dit alles tezamen zal resulteren in een eindrapportage die zal worden opgeleverd in het najaar van dit jaar, waarin ook aanbevelingen zullen staan voor de geïdentificeerde knelpunten.

10. Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: Andere ministeries
Looptijd: jaarlijks vanaf 2023

In 2023 werd voor het eerst gerapporteerd in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk (JBR) over de afhandeling van informatieverzoeken op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (tot 1 mei 2022) en de Wet open overheid (vanaf 1 mei 2022). Door middel van deze rapportage laat de Rijksoverheid onder andere zien hoeveel verzoeken er per ministerie binnenkomen en of deze zijn afgehandeld binnen de vastgestelde termijnen. Dit geeft iedereen inzicht in de afhandeling van informatieverzoeken bij de Rijksoverheid. Deze rapportage zal vanaf heden jaarlijks onderdeel zijn van de JBR.

11. Open data

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: VNG, Geonovum, Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS)
Looptijd: september 2023 - december 2027

In samenwerking met Geonovum zijn in het derde kwartaal de rode draden uit de impactanalyses voor de Europese High Value Datasets-uitvoeringsverordening opgesteld. Dit najaar zal er met de betrokken stakeholders gekeken worden naar een actieplan om de high value datasets in 2024 te ontsluiten. Daarbij zullen ook verschillende informatiesessies worden georganiseerd. In samenwerking met onder andere VNG wordt gewerkt aan het updaten van een handreiking die partijen helpt bij het beschikbaar maken van open data voor hergebruik. Mogelijk speelt ook de spanning tussen privacy en openheid (en hoe hiermee om te gaan) een rol in deze handreiking.

12. Open Source Program Office

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: Belastingdienst, VNG, Provincie Zuid Holland, Kadaster, Alliander, NL Net, SIDN Fonds, Open State Foundation, Public Spaces, Foundation for Public Code
Looptijd: januari 2024 - december 2027

Op 1 augustus er een Kwartiermaker OSPO begonnen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het belangrijkste doel van de OSPO is om interne blokkades en knelpunten rondom open source weg te nemen. Daarnaast zal samenwerking worden gezocht met andere OSPO’s, overheden, bedrijven en ontwikkelaars.

13. Open inkoop

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: Andere ministeries, Inkoopuitvoeringscentra van het Rijk (IUC’s), Open State Foundation, Open Contracting Partnership (OCP)
Looptijd: januari 2024 - januari 2026

Na de lancering van www.zakendoenmethetrijk.nl is de website in acht maanden tijd bijna 50.000 keer bezocht. Dat is een redelijk goed resultaat voor een onderwerp van de Rijksoverheid. Een kleine meerderheid (52 procent) is tevreden met de verstrekte informatie, maar dit ligt lager dan het streefcijfer van 70 procent. Onderzoek naar de bezoekgegevens is bezig om na te gaan wat de mogelijkheden zijn om het streefcijfer te halen. In de tussentijd wordt verder gewerkt aan het vervolmaken van de informatie. Inmiddels zijn negen van de tweeëntwintig categorieplannen openbaar gemaakt en zullen drie plannen binnenkort worden gepubliceerd. Aan de overige tien plannen wordt nog gewerkt, na vaststelling van deze plannen volgt publicatie. Tegelijker tijd wordt de inhoud op de website voortdurend geactualiseerd en wordt gewerkt aan een betere toegankelijkheid van de beschikbare informatie.

De opdracht voor de GAP-analyse zal dit najaar worden afgerond.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) en de Open State Foundation (OSF) organiseren op donderdag 30 november 2023 de kick-off van de Open inkoopdata app-challenge. Meld je aan voor de kick-off.

14. Onderzoek naar informatiebehoeften en -protocollen

Actiehouder: Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI)
In samenwerking met: Ministerie van BZK, VNG, Maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken, Open State Foundation, NVJ, NVOJ, Universiteit Leiden
Looptijd: maart 2024 - december 2024

De start van dit actiepunt staat gepland vanaf maart 2024. Op dit moment is er voor dit actiepunt nog geen update.

15. Maatschappelijke baten van transparantie

Actiehouder: Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI)
In samenwerking met: Ministerie van BZK, Nationaal Archief, VNG, RDDI, Open State Foundation, NVJ, NVOJ, Universiteit Utrecht, Universiteit Leiden
Looptijd: maart 2024 - december 2024

De start van dit actiepunt staat gepland vanaf maart 2024. Op dit moment is er voor dit actiepunt nog geen update.

16. Professionalisering van participatie

Actiehouder: Ministerie van IenW
In samenwerking met: Ministerie van BZK, Erasmus Universiteit Rotterdam, Hanze Hogeschool Groningen
Looptijd: oktober 2023 - november 2024

Op dit moment wordt, samen met de ondersteunende stakeholders, de nieuwe kennisagenda voor het vak participatie afgeschreven. We verwachten de kennisagenda eind 2023 te publiceren. De agenda bestaat uit drie onderdelen, namelijk een terugblik op de vorige kennisagenda, een overzicht van lopende onderzoeken én een inventarisatie van toekomstige onderzoeksonderwerpen. Om aankomend jaar met de nieuwe kennisagenda aan de slag te gaan organiseren we in oktober 2024 een tweede netwerkbijeenkomst ('POP2'). In het voorjaar van 2024 zal er een save-the-date uitgaan naar overheden, kennisinstellingen en praktijkprofessionals van o.a. ngo’s, burgerinitiatieven en adviesbureaus.

De andere twee actiepunten (het verkennen van een intensievere interdepartementale samenwerking op het gebied van participatie én het ontwerpen vaneen online participatiewijzer voor participatie op nationaal niveau) zullen begin van 2024 worden opgestart. Dat is volgens planning.

17. Gids Ambtelijk Vakmanschap

Actiehouder: Ministerie van BZK
In samenwerking met: Voorlichtingsraad
Looptijd: oktober 2023 - december 2024

Voor het eind van het jaar wordt er een thematafel georganiseerd waarin wij ambtenaren uit verschillende hoeken van de Rijksoverheid (denk bijvoorbeeld aan iemand vanuit IND maar ook een beleidsmedewerker van OCW), deskundigen en andere geïnteresseerden gaan bevragen op wat voor hen open en transparant werken betekent, hoe ziet dit er uit? Met deze input gaan we de waarden open en transparant meer lading te geven evenals meerdere handelingsperspectieven (voor de verschillende ambtenaren) duiden.

Tevens zijn er een aantal Beelden van Goed Werk opgehaald op het gebied van Open Overheid opgehaald, ook deze input gebruiken we voor verdieping van de waarden open en transparant, en krijgen deze een plek op de website GrenzeloosSamenwerken.