Vernieuwde Handleiding herziene Wet hergebruik van overheidsinformatie

De Handleiding herziene Wet hergebruik van overheidsinformatie zal periodiek verder worden bijgewerkt aan de hand van nieuwe ontwikkelingen en inzichten.

Deze geactualiseerde handleiding is ontwikkeld door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in samenwerking met andere departementen binnen de Rijksoverheid, het Nationaal Archief, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het InterProvinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UVW) en Kenniscentrum Europa Decentraal (KED).

Reden nieuwe wetgeving

Op 19 juni 2024 is de Wet implementatie Open data richtlijn inwerking getreden. Met deze wijziging is de Europese Open data richtlijn geïmplementeerd in de Nederlandse Wet hergebruik van overheidsinformatie.

De Wet implementatie Open data richtlijn vergroot en verbetert het aanbod aan beschikbare waardevolle overheidsgegevens voor hergebruik. Door snelle technologische ontwikkelingen waren de oorspronkelijke open data-regels achterhaald. Daarom was deze update nodig.

Veel hergebruikregels bestaan al

Overheden zijn al bekend met de Wet hergebruik van overheidsinformatie. Volgens deze wet zijn zij verplicht om op verzoek openbare (ongevoelige) overheidsinformatie beschikbaar te stellen voor hergebruik op een manier dat deze gegevens vindbaar, toegankelijk en ook daadwerkelijk technisch herbruikbaar zijn, bijvoorbeeld met open bestandsformaten en open licenties. Zodat deze informatie ook voor andere doeleinden gebruikt kan worden dan waarvoor zij verzameld of geproduceerd zijn, zoals het oplossen van maatschappelijke problemen als de energiecrisis, en voor innovatie en economische groei.

Wat is nieuw?

Onder de Wet hergebruik van overheidsinformatie konden al verzoeken worden gericht tot met een publieke taak belaste instellingen. Met de nieuwe wijzigingen vallen er meer typen organisaties (gedeeltelijk) onder de wet: overheidsondernemingen (zoals NS, Tennet, Schiphol) en publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties (zoals TNO, universiteiten).

Andere wijzigingen zijn onder meer: een verplichting om ‘specifieke hoogwaardige gegevenssets’ actief ter beschikking te stellen voor hergebruik (zoals informatie over UNESCO cultureel werelderfgoed, door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) en het op verzoek beschikbaar stellen van ‘dynamische gegevens’ (zoals live verkeersinformatie).  

Software en broncode

Onder de overheidsinformatie die onder de toepassing van de gewijzigde hergebruikregels vallen, valt ook software. Software die de overheid maakt (of laat maken) moet zo veel mogelijk open source zijn. Dit betekent dat de broncode vrij toegankelijk en herbruikbaar moet zijn. Dat is de kern van de in 2020 geïntroduceerde beleidslijn ‘Open, tenzij’. De ‘tenzij’ komt voort uit de weigeringsgronden van de Wet open overheid. Broncode van overheidssoftware is immers overheidsinformatie. In 2022 verscheen het rapport ‘Opensourcewerken: de vrijblijvendheid voorbij’, hierin is onder meer een afwegingskader opgenomen dat helpt in het toepassen van ‘Open, tenzij’. De Wet hergebruik overheidsinformatie zorgt er nu voor dat overheden de broncode van hun overheidssoftware (lees: alle software die zij zelf maakt of laat ontwikkelen) geschikt maken voor hergebruik wanneer mogelijk. Hiervoor is vereist dat de broncode onder een open source licentie (bij voorkeur de EUPL) wordt gepubliceerd.