In hoeverre bieden digitale tools de burger grip op persoonlijke gegevens?

Bij deze digitalisering van de publieke dienstverlening spelen algoritmische technologieën en digitale data in toenemende mate een sturende rol. Steeds vaker is het voor de burger niet duidelijk welke gegevens er over hen verwerkt worden, wie dit doen en voor welk doel dat gebeurt. Dit kan ertoe leiden dat mensen het gevoel krijgen de controle over hun gegevens te verliezen. 

Aanleiding onderzoek: Grip op Eigen Gegevens

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderzocht Waag Futurelab met het project Grip op Eigen Gegevens welke digitale tools burgers ter beschikking hebben om meer controle te krijgen over het gebruik van hun persoonlijke data door overheidsdiensten. Voorbeelden van tools zijn onder andere overzichtspagina’s van verwerkte persoonsgegevens, webformulieren, authenticatie-apps en data-kluizen- en sluizen - diensten waarmee je zelf het gebruik van je gegevens kan beheren. Een voorbeeld van een datakluis is de app Ockto, waarbij men toestemming verleent om persoonlijke gegevens bij overheidsbronnen op te halen en door te geven aan hypotheekvertrekkers of andere financiële dienstverleners.

Waag Futurelab onderzocht op welke manieren de beschikbare tools burgers verschillende vormen van controle bieden en voerde gesprekken met de ontwikkelaars van deze tools. In het onderzoek hebben ze in totaal 109 tools geanalyseerd, waarbij is gekeken naar de gebruikersinterfaces en welke AVG-rechten men kan uitoefenen aan de hand van de beschikbare functies binnen de tools. Ook hebben ze voor drie specifieke cases van tools met zeven verschillende stakeholders gesproken over hoe de tools worden toegepast en welke drempels ze ervaren bij de implementatie en verdere ontwikkeling van deze dienstverlening.

Het onderzoek maakt deel uit van het Actieplan Open Overheid 2023-2027.

Lees meer over het onderzoek en de resultaten op Waag.org.