Invoeringstoets Wet open overheid naar de Tweede Kamer
Vandaag zijn de resultaten van de invoeringstoets van de Wet open overheid (Woo) met de Tweede Kamer gedeeld. De invoeringstoets is een nieuw evaluatie-instrument om knelpunten van burgers, bedrijven en organisaties rondom nieuwe wetgeving in beeld te brengen. Op 1 mei 2022 trad de Woo in werking. Deze wet regelt het recht op informatie over alles wat de overheid doet. Uit de invoeringstoets van de Woo blijkt dat de uitvoering van de wet op verschillende punten knelt.
De Woo-invoeringstoets, uitgevoerd door extern onderzoeksbureau SEO Economische Onderzoek onder zowel gebruikers als uitvoerders van de Woo, brengt deze knelpunten in kaart. Zo blijkt dat overheidsorganisaties de Woo vaak nog niet goed uitvoeren. Dit ligt volgens het onderzoek voor een belangrijk deel aan de beperkte capaciteit, al zijn er ook stappen gezet om die te vergroten. Het ontbreekt naast andere werkzaamheden aan prioriteit bij de uitvoering van de Woo. Ook blijkt uit het onderzoek dat ambtenaren zich minder vrij voelen om te adviseren in hun werk.
Daarnaast geven de onderzoekers aan dat Nederland in vergelijking met andere landen ruime openbaarheidswetgeving kent, waardoor omvangrijke Woo-verzoeken leiden tot een grote uitvoeringslast. Dit uitgangspunt vraagt veel van overheidsorganisaties en leidt soms tot uitwassen die mogelijk niet voorzien waren door de wetgever. Er zijn wel goede voorbeelden te vinden die juist blijk geven van een voortvarende uitvoering van de WOO. Deze ‘best practices’ zouden meer benut moeten worden, aldus de onderzoekers.
“Pittige conclusies”, aldus staatssecretaris Van Huffelen van BZK. “Onder ogen komen wat er knelt in zowel de wetgeving als de uitvoering is essentieel. Uiteindelijk willen we een transparante overheid, die proactief aan iedereen openheid van zaken geeft. Daar werken we de komende jaren stap voor stap naar toe. De best practices kunnen daar goed bij helpen”.
Blik op de toekomst
De volgende stap is dat het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) en de Regeringscommissaris Informatiehuishouding elk gevraagd worden een advies uit te brengen over de uitkomsten en aanbevelingen uit het onderzoek. Beiden adviezen worden verwacht in het eerste kwartaal van 2024. Hierop volgt een kabinetsreactie met aangekondigde maatregelen die als doel hebben de uitvoering en uitvoerbaarheid van de Woo te verbeteren. Het streven is om de kabinetsreactie uiterlijk eind mei 2024 naar de Kamer te sturen. De datum is onder voorbehoud van de vorderingen rondom de kabinetsformatie.